Reglementering

‘Zomerstraat’ betreft de campagnenaam die alle gelijkaardige initiatieven in Vlaanderen overkoepelt. Er zijn heel wat buurtinitiatieven waarvoor geen inname van openbaar domein en bijhorende vergunning of tijdelijke reglementering nodig zijn. Denk aan een boekenruilkast in een voortuin of raamtentoonstellingen. Sommige buurten kunnen gebruik maken van pleintjes, groene bermen of zelfs een rustige straat om samen te komen of iets te organiseren. Gemeentebesturen worden aangemoedigd om – binnen de wettelijke mogelijkheden en geldende veiligheidsvoorschriften – burgerinitiatief te ondersteunen. Burgers worden aangeraden om het gemeentebestuur op de hoogte te brengen van geplande buurtactiviteiten, ook al is hiervoor in principe geen vergunning of aanvraag nodig. Zo ontstaan er geen misverstanden.

In heel wat buurten is er weinig of geen ruimte beschikbaar voor activiteiten, samenhorigheid en sociale contacten. De gemeente kan deze buurten helpen door ruimte vrij te maken om een andere invulling te geven. Deze regeling kan tijdelijk, maar eventueel ook blijvend zijn. Bovendien kan een tijdelijke invulling een goede manier zijn om een idee te testen. Wordt de tijdelijke opstelling positief ervaren en is er vraag naar een blijvende invulling? Dan kan de gemeente samen met de buurt kijken wat mogelijk is.

Ruimte vrij maken

Het (tijdelijk) omvormen van ruimte kan op verschillende manieren gebeuren.

Tijdelijk parkeerverbod of inname openbaar domein

In straten die niet kunnen worden afgesloten voor het verkeer kan ruimte worden vrijgemaakt in de parkeerzone. Het plaatsen van een tijdelijk parkeerverbod is een laagdrempelige manier die geen impact heeft op de verkeerscirculatie in de straat. Op plaatsen waar het voetpad zeer breed is, kan middels een aanvraag voor ‘inname van openbaar domein’ een deel ervan worden benut als ruimte voor spel, vergroening of ontmoeting. In de vrijgekomen ruimte kunnen dan bijvoorbeeld plantenbakken, (picknick)banken of parasols komen waar buren elkaar kunnen ontmoeten.
Voor een tijdelijk parkeerverbod en voor inname van openbaar domein is een vergunning nodig. Bij inname van openbaar domein moet steeds een vrije voetgangersdoorgang behouden blijven van minimaal 1,5 meter breedte.

Advies aan lokale besturen

  • Vermeld op de website bij het luik aanvragen ‘Vergunning openbaar domein’ ook Zomerstraten
  • Zet in op een laagdrempelige en begrijpelijke procedure.
  • Hef geen belasting of retributie op de inname van openbare ruimte in functie van Zomerstraten

Een autoluwe of autovrije straat

Door een straat tijdelijk autoluw of autovrij te maken, creëer je heel wat extra speel- en verblijfsruimte. In de praktijk kan het inrichten van Zomerstraten gebeuren via bestaande reglementering in de wegcode.

In veel gemeenten zijn ‘speelstraten’ tijdens de zomermaanden ingeburgerd, sommige gemeenten hebben ook ervaring met vakantiezones. De voorbije jaren is bovendien heel wat ervaring opgebouwd met ‘schoolstraten’. Het zijn beproefde concepten, opgenomen in de wegcode, waarbij een straat tijdelijk wordt afgesloten, om de openbare ruimte anders te gebruiken en meer ruimte te geven aan voetgangers, fietsers, spelende kinderen en keuvelende volwassenen. In een speelstraat is beperkt gemotoriseerd verkeer mogelijk, maar geen doorgaand verkeer.  In een Vakantiezone blijft alle gemotoriseerd verkeer toegelaten maar bestuurders worden geattendeerd op het verblijven van veel vakantiegangers onder de vorm van voetgangers en fietsers.

Daarnaast bestaat de mogelijkheid om een straat volledig af te sluiten voor alle verkeer met het verkeersbord C3. Uitzonderingen (bijvoorbeeld voor fietsers) kunnen worden aangegeven met een onderbord.

Elk van deze opties biedt een wettelijk kader om een straat gedeeltelijk of volledig af te sluiten voor gemotoriseerd verkeer in het kader van de campagne Zomerstraten.

Meer verduidelijking over vakantiezones en speelstraten is te vinden op de website van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken en in de Toolbox Duurzame Mobiliteit van de Vlaamse overheid.

Alternatieve opties zijn het inrichten van een (tijdelijke) doorlopende straat of woonerf.

Hieronder vind je een aantal modellen van collegebesluiten om versneld uitvoering te kunnen geven aan Zomerstraten.